Ο Πάπας Φραγκίσκος μπορεί να διαμόρφωσε ένα Κονκλάβιο όπως το ήθελε

Από τη σεξουαλική βία στους κόλπους της Καθολικής Εκκλησίας μέχρι τον πόλεμο στη Λωρίδα της Γάζας, τις επόμενες 15 ημέρες στο Κονκλάβιο των καρδιναλίων πρόκειται να συζητηθούν καυτά θέματα για τα οποία μιλούσε και ο Πάπας Φραγκίσκος, στο πλαίσιο των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία για το μέλλον της. Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον, όμως, στρέφεται στο «παζάρι» για τη διαδοχή. Οι προσκλήσεις έχουν σταλεί ήδη – από τους 252 καρδινάλιους, δικαίωμα ψήφου έχουν οι 135 που είναι κάτω των 80 ετών.

Το νέο στυλ που υιοθέτησε ο Πάπας Φραγκίσκος προκάλεσε αντιδράσεις σε συντηρητικούς κύκλους στο Βατικανό

Πριν από την εκλογή του νέου Πάπα επί 15 ημέρες θα συζητήσουν τις υποθέσεις της Καθολικής Εκκλησίας και τις προκλήσεις της εποχής. Οταν βγει λευκός καπνός από την Καπέλα Σιστίνα θα εναπόκειται στον νέο εκλεκτό να αντιμετωπίσει τα ζητήματα που επηρεάζουν 1,4 εκατομμύριο Καθολικούς σε όλο τον κόσμο. Η διαδικασία γίνεται με μυστική ψηφοφορία. Για να εκλεγεί Πάπας πρέπει να εξασφαλίσει στις πρώτες ψηφοφορίες τα 2/3 των ψήφων, δηλαδή 92 ψήφους ή αργότερα την απλή πλειοψηφία.

Διόρισε περίπου 110 καρδινάλιους

Μέσα στα 12 χρόνια που ο Φραγκίσκος υπήρξε Πάπας, διόρισε περίπου 110 καρδινάλιους σε όλο τον κόσμο.  Ορισμένοι παρατηρητές του Βατικανού, γράφει η «Monde», θεωρούν ότι διαμόρφωσε το Κονκλάβιο υπέρ ενός διαδόχου που πιθανόν να συνεχίσει το έργο του. Αυτό καθιστά «δύσκολη την εμφάνιση ενός Πάπα που θα έχει αντίθετη κατεύθυνση από τον Φραγκίσκο», παρατηρεί ο Ιάκοπο Σκαραμούτσι, δημοσιογράφος της εφημερίδας «Repubblica» που καλύπτει το Βατικανό και συγγραφέας βιβλίου με θέμα την «Εκκλησία στην εποχή του Φραγκίσκου».

Ομως, παρατηρεί, «αυτό δεν σημαίνει πως στο Κονκλάβιο επικρατεί ομοφωνία ή πως όλοι μοιράζονται τις ίδιες ιδέες. Ανάμεσα στους καρδινάλιους υπάρχουν και συντηρητικοί αλλά και προοδευτικοί». Για παράδειγμα, ο Γκέρχαρντ Λούντβιχ Μίλερ, γερμανός καρδινάλιος που διορίστηκε από τον Φραγκίσκο αλλά συγκρούστηκε μαζί του για πολλά ζητήματα, μεταξύ των οποίων η ευλογία σε γκέι ζευγάρια.

Ένα νέο στυλ παπισμού

Από τη στιγμή που εξελέγη, ο Φραγκίσκος εγκαινίασε ένα νέο στυλ παπισμού, ένα μήνυμα συμπόνιας και ανεκτικότητας και μια άρνηση στα προνόμια που είχε μέχρι τότε ο επικεφαλής της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, που προκάλεσε αντιδράσεις σε συντηρητικούς κύκλους στο Βατικανό. Εκεί που οι προκάτοχοί του προτιμούσαν τις κόκκινες δερμάτινες παντόφλες και τις κάπες με στολισμένη ερμίνα, εκείνος επέλεγε ανθεκτικά παπούτσια και ένα απλό λευκό ράσο. Ενώ οι προκάτοχοί του έμεναν στο πολυτελές παπικό διαμέρισμα, ο Φραγκίσκος επέλεξε να ζήσει στον απλό ξενώνα Santa Marta και να τρώει σε μια καφετέρια self-service, μαζί με άλλους ιερείς.

Ο Φραγκίσκος έκανε κατά καιρούς καυστικές αναφορές στους εχθρούς του. Στην αυτοβιογραφία του «Hope», που δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο, σημείωσε ότι μια ένδειξη για τη νοοτροπία των επικριτών του ήταν εμφανής στα πολυτελή ρούχα τους. «Αυτοί οι τρόποι ντυσίματος μερικές φορές κρύβουν ψυχική ανισορροπία, συναισθηματική απόκλιση, δυσκολίες συμπεριφοράς, ένα προσωπικό πρόβλημα που μπορεί να εκμεταλλευτεί κάποιος», έγραψε.

Στις δημόσιες ομιλίες του υπερασπιζόταν τους φτωχούς και τους περιθωριοποιημένους, επέκρινε τον αντίκτυπο του καπιταλισμού στις ζωές των ανθρώπων, ζήτησε δράση για την κλιματική κρίση, ζήτησε έλεος για τους αμαρτωλούς και κάλεσε σε συμπόνια προς τους μετανάστες και τους πρόσφυγες.

Οι συντηρητικοί που του αντιτάχθηκαν

Μέσα στο Βατικανό υπάρχουν φυσικά και οι συντηρητικοί που αντιτάχθηκαν στον Φραγκίσκο με κύριο εκπρόσωπο τον άμεσο προκάτοχό του, μέχρι τον θάνατό του. Ο Βενέδικτος είχε υποσχεθεί να παραμείνει «μακριά από τον κόσμο» μετά την παραίτησή του από τον παπικό θρόνο το 2013 – ο πρώτος Πάπας που παραιτήθηκε εδώ και 600 χρόνια – αλλά έμεινε στο Βατικανό, κάνοντας συναντήσεις, δίνοντας συνεντεύξεις και γράφοντας βιβλία και άρθρα – εκφράζοντας απόψεις που έρχονται σε πλήρη αντίθεση με αυτές του Φραγκίσκου.

Η έντονη αντίθεση στον Φραγκίσκο δεν έσβησε ούτε μετά τον θάνατο του Βενέδικτου την παραμονή της Πρωτοχρονιάς το 2022. Οι συντηρητικοί εξοργίστηκαν από την άμβλυνση της στάσης της εκκλησίας απέναντι στους διαζευγμένους Καθολικούς και όσους ξαναπαντρεύτηκαν, ανοίγοντας την πόρτα σε ορισμένους από αυτούς να λάβουν κοινωνία.

Μια ομάδα συντηρητικών κληρικών κατηγόρησαν τον Φραγκίσκο για αίρεση. Αρκετές είναι οι μεταβλητές που θα επηρεάσουν την απόφαση του Κονκλάβιου, ιδιαίτερα η παγκόσμια πολιτική. «Ο Τραμπ,  η Κίνα, οι εθνικιστές… αυτές είναι μεταβλητές που κατά κάποιο τρόπο θα μετρήσουν», εξηγεί ο Σκαραμούτσι. «Επίσης, ίσως υπάρχει μια επιθυμία για κάποιον λιγότερο χαρισματικό, από τον Φραγκίσκο, Πάπα. Πολλά μπορεί να παίξουν ρόλο τη στιγμή της ψηφοφορίας, τα οποία μπορούν είτε να προχωρήσουν προς μια προοδευτική ή συντηρητική επιλογή».

Οι καυτοί «φάκελοι» που θα χειριστεί ο διάδοχος

Ο διάδοχος του Φραγκίσκου θα έχει καυτούς «φακέλους» να χειριστεί:

Καταρχήν το ζήτημα της σεξουαλικής βίας εντός της Εκκλησίας. Δεν περνάει εβδομάδα χωρίς να αποκαλυφθεί νέα υπόθεση κάπου στον κόσμο. Ο εκλιπών είχε κάνει βήματα προς την αντιμετώπιση του μεγάλου αυτού ζητήματος, όμως όλοι παραδέχονται πως πρέπει να γίνουν ακόμα πολλά. Ενώ χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία, το Βέλγιο έχουν ξεκινήσει έναν δρόμο αναγνώρισης και μερικές φορές αποζημίωσης για τα θύματα, πολλές αφρικανικές ή ασιατικές Εκκλησίες εξακολουθούν να θεωρούν αυτό το θέμα ταμπού.

Ενα άλλο ιδιαίτερα πιεστικό ζήτημα στη Δύση είναι η ερήμωση των χώρων λατρείας. Περισσότεροι από μισό εκατομμύριο άνθρωποι, για παράδειγμα, εγκατέλειψαν την Εκκλησία στη Γερμανία το 2022. Στη Γαλλία, αν και οι βαπτίσεις ενηλίκων αυξάνονται, δεν αντισταθμίζουν τη συνολική μείωση του αριθμού των βαπτίσεων. Για να πετύχει την αντιστροφή, ο επόμενος ποντίφικας θα πρέπει να ανταποκριθεί σε ένα αίτημα που εκφράστηκε στη σύνοδο του 2023: τον ρόλο των γυναικών και τη μεγαλύτερη συμπερίληψη.

Η συνοδικότητα, που σημαίνει συζήτηση στο πλαίσιο μιας πιο ανοιχτής διακυβέρνησης της Εκκλησίας, θα είναι επίσης ένα βασικό ζήτημα για το μέλλον. Το αγαπημένο θέμα για τον Φραγκίσκο θα κρατήσει απασχολημένο τον διάδοχό του. Στις 11 Μαρτίου, ο αργεντινός ποντίφικας παρέτεινε τις εργασίες της συνόδου μέχρι το 2028, ουσιαστικά επιβάλλοντάς το στον διάδοχό του. Μερικοί στη Ρώμη βλέπουν ακόμη και το Κονκλάβιο ως ένα πιθανό δημοψήφισμα για τη Σύνοδο, δεδομένου του τρόπου με τον οποίο το θέμα έχει διχάσει τον καθολικό κόσμο.

Premium έκδοση «Τα ΝΕΑ»