ICOM: Ομάδα ειδικών αιτείται απομάκρυνσης της Ρωσίας από την ΜΚΟ για παραβίαση του Κώδικα Δεοντολογίας

Μια ομάδα επαγγελματιών της τέχνης κάλεσε το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (ICOM), έναν μη κυβερνητικό οργανισμό που καθορίζει τα πρότυπα του κλάδου για τα συμμετέχοντα μουσεία, να αποβάλει τη Ρωσία για παραβίαση του κώδικα δεοντολογίας του οργανισμού, σύμφωνα με το Art News.

Σε ανοιχτή επιστολή που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα στη Le Monde, η ομάδα δήλωσε ότι προτίθεται να προσφύγει στο δικαστήριο του ICOM στη Γαλλία, όπου εδρεύει η ΜΚΟ, εάν δεν καταφέρει να εκδιώξει τη Ρωσία.

Μέχρι τις 16 Απριλίου, η UNESCO είχε καταμετρήσει 494 τοποθεσίες που καταστράφηκαν ή υπέστησαν ζημιές από τις 24 Φεβρουαρίου 2022, συμπεριλαμβανομένων 149 θρησκευτικών κτιρίων, 257 ιστορικών κτιρίων, 33 μνημείων (συμπεριλαμβανομένων εκείνων που μνημονεύουν τη Σοά), 18 βιβλιοθηκών, 34 μουσείων και 2 αρχαιολογικών χώρων.

«Επειδή η ICOM είναι μια ΜΚΟ που υπόκειται στη γαλλική νομοθεσία αν δεν ακολουθεί όσα γράφει το καταστατικό της, τα μέλη της μπορούν να απαιτήσουν από το εκτελεστικό συμβούλιο της ICOM να το σεβαστεί και να αποπέμψει τη Ρωσία για παραβίαση του κώδικα δεοντολογίας της»

Η γαλλική νομοθεσία

«Επειδή η ICOM είναι μια ΜΚΟ που υπόκειται στη γαλλική νομοθεσία», δήλωσε στο ARTnews ο Κριστιάν Καστανιά, υπεύθυνος υπεράσπισης της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης For Ukraine, Their Freedom, and Ours!, «αν δεν ακολουθεί όσα γράφει το καταστατικό της, τα μέλη της μπορούν να απαιτήσουν από το εκτελεστικό συμβούλιο της ICOM να το σεβαστεί και να αποπέμψει τη Ρωσία για παραβίαση του κώδικα δεοντολογίας της».

Στην επιστολή, την οποία συνυπέγραψε ο Καστανιά, η ομάδα έγραψε ότι «η αποπομπή της Ρωσίας από την ICOM είναι το ελάχιστο που μπορεί να αναμένεται από έναν θεσμό που διέπεται από τη γαλλική νομοθεσία και είναι αφιερωμένος στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς». Ισχυρίζονται ότι η Ρωσία «διαγράφει (συστηματικά) την πολιτιστική ταυτότητα της Ουκρανίας που χρονολογείται από αιώνες» από την έναρξη της εισβολής της το 2022.

Στους υπογράφοντες της επιστολής περιλαμβάνεται ο ιστορικός τέχνης Κονσταντάν Ακινσά, ο οποίος επιμελήθηκε την έκθεση «In the Eye of the Storm: Ο μοντερνισμός στην Ουκρανία 1900-1930», η Φραντσέσκα Τύσεν-Μπορνεμίσα, ιδρύτρια του οργανισμού Μουσεία για την Ουκρανία, και ο Βίταλιτ Τίτιχ, επικεφαλής νομικών υποθέσεων του ICOM Ukraine.

«Η αποπομπή της Ρωσίας από την ICOM είναι το ελάχιστο που μπορεί να αναμένεται από έναν θεσμό που διέπεται από τη γαλλική νομοθεσία και είναι αφιερωμένος στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς»

«Άφθονα αποδεικτικά στοιχεία»

«Η υπόθεση της νομικής λογοδοσίας είναι ισχυρή», αναφέρεται στην επιστολή, αναφέροντας την αρπαγή πολιτιστικών αγαθών από τη Ρωσία μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, την απορρόφηση των συλλογών των ουκρανικών μουσείων μετά την εισβολή το 2022 και την καταστροφή ουκρανικών πολιτιστικών χώρων, η οποία τεκμηριώνεται από την UNESCO. «Τα αποδεικτικά στοιχεία είναι άφθονα και ορισμένοι δράστες έχουν καταγράψει ακόμη και τα δικά τους εγκλήματα».

Η επιστολή καλεί τα μέλη της ICOM να στείλουν επιστολή στην Έμμα Ναρντί, πρόεδρο του εκτελεστικού συμβουλίου της ICOM, απαιτώντας την αποπομπή της Ρωσίας.

«Τα αποδεικτικά στοιχεία είναι άφθονα και ορισμένοι δράστες έχουν καταγράψει ακόμη και τα δικά τους εγκλήματα»

Τα αιτήματα

Ένας από τους υπογράφοντες, ο Βίταλιτ Τίτιχ της ICOM Ουκρανίας, δήλωσε στο ARTnews ότι η ομάδα επιδιώκει δύο συγκεκριμένα μέτρα: «να αποκλειστεί η ICOM Ρωσίας και το προσωπικό των ρωσικών μουσείων που εμπλέκονται στη λεηλασία των ουκρανικών συλλογών». Διευκρίνισε ότι βλέπει δύο δρόμους προς τα εμπρός -διαπραγμάτευση ή δικαστική διαδικασία στη Γαλλία.

«Με την κίνηση νομικών διαδικασιών σε γαλλικό δικαστήριο, θέλουμε να αναγκάσουμε την επιτροπή να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις ή τουλάχιστον να απαντήσει στα συγκεκριμένα ερωτήματα που θέσαμε στο εκτελεστικό συμβούλιο της ICOM πριν από τρία χρόνια», δήλωσε.

«Ελπίζω ότι μπορούμε να ξεκινήσουμε μια ανοιχτή και ειλικρινή διαδικασία για να εξετάσουμε αυτό το θέμα. Σε αυτό το στάδιο, το πρωταρχικό καθήκον θα είναι να αναγκάσουμε τα διοικητικά όργανα της επιτροπής να αντιδράσουν, να συζητήσουν αυτό το θέμα και να δώσουν την επίσημη απάντησή τους σε αυτές τις κατάφωρες και αποδεδειγμένες παραβιάσεις του Καταστατικού Χάρτη και του Κώδικα Δεοντολογίας του οργανισμού. Αν το πετύχουμε αυτό, θα είναι ήδη ένα σημαντικό επίτευγμα δεδομένων των σημερινών συνθηκών».

Ο Τίτιχ πρόσθεσε ότι πιστεύει ότι τα κύρια εμπόδια στη διαπραγμάτευση είναι η «απροθυμία της ηγεσίας του ICOM να αντιδράσει» λόγω της χρηματοδότησης που παρέχεται από τη Ρωσία, η επιρροή ενός «ρωσικού λόμπι» και η «διαφθορά».

Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που τίθενται δημοσίως ζητήματα σχετικά με την ICOM της Ρωσίας.

«Με την κίνηση νομικών διαδικασιών σε γαλλικό δικαστήριο, θέλουμε να αναγκάσουμε την επιτροπή να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις ή τουλάχιστον να απαντήσει στα συγκεκριμένα ερωτήματα που θέσαμε στο εκτελεστικό συμβούλιο της ICOM πριν από τρία χρόνια»

Τι έχει προηγηθεί

Τον περασμένο Σεπτέμβριο, η Ναρντί έγραψε στη ICOM Russia ζητώντας επίσημη διαβούλευση για να συζητηθούν οι «ανησυχητικές εξελίξεις» στην Ουκρανία που σχετίζονται με τον κώδικα δεοντολογίας του οργανισμού. Τότε, ο πρόεδρος της ICOM Russia, Βασίλι Μπανκράτοφ, αρνήθηκε ότι διαπράχθηκαν οποιεσδήποτε ενέργειες από «μεμονωμένα ή συλλογικά μέλη που παραβίασαν τον κώδικα δεοντολογίας».

Τον Αύγουστο του 2022, στη γενική συνέλευση της ΜΚΟ στην Πράγα, το εκτελεστικό συμβούλιο καταδίκασε την «σκόπιμη καταστροφή της ουκρανικής κληρονομιάς» από τη χώρα και δήλωσε ότι θα αναθεωρήσει τον κώδικα δεοντολογίας του, ώστε να μπορεί να «αντιμετωπίζει αποτελεσματικότερα τις συγκρούσεις».

Ωστόσο, όταν το ARTnews ρώτησε πρόσφατα αν έχουν γίνει έκτοτε αναθεωρήσεις, ένας εκπρόσωπος της ΜΚΟ απάντησε ότι τα μέλη είχαν πρόσφατα μοιραστεί «πολύτιμα σχόλια» σχετικά με ένα δεύτερο σχέδιο αναθεωρημένου κώδικα δεοντολογίας κατά τη διάρκεια «της τέταρτης και τελικής φάσης διαβούλευσης της διαδικασίας αναθεώρησης». Ο οργανισμός πρόσθεσε ότι χρειαζόταν περισσότερο χρόνο προτού απαντήσει στην ανοικτή επιστολή της Δευτέρας που ζητούσε την απαγόρευση της Ρωσίας.

Κατά τη διάρκεια της γενικής συνέλευσης του 2022, η αντιπρόεδρος της ICOM Ukraine  Αναστασία Τσερεντιντσένκο κατηγόρησε τη Ρωσία ότι διαπράττει «πολιτιστική γενοκτονία» στην Ουκρανία και παραβιάζει τον κώδικα δεοντολογίας. Η ICOM Ukraine κατηγόρησε αργότερα τη διεθνή μουσειακή κοινότητα ότι είναι «συνένοχη σε αυτές τις παραβιάσεις», εάν δεν ενεργήσει κατά της ICOM Russia. Συνέχισε λέγοντας ότι η διεθνής μουσειακή κοινότητα ήταν «συνένοχη σε αυτές τις παραβιάσεις» εάν δεν λάμβανε μέτρα κατά της ICOM Russia.

Η ICOM Russia δεν έχει απαντήσει σχετικά.

*Κεντρική Φωτογραφία:  Mνημείο του ιδρυτή της πόλης Δούκα ντε Ρισελιέ καλύπτεται με σακούλες άμμου για προστασία, εν μέσω της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, στην Οδησσό της Ουκρανίας 9 Μαρτίου 2022, Πηγή: Reuters