Η Κυρία Νταλογουέι γίνεται 100 ετών – Η Βιρτζίνια Γουλφ επανεφηύρε τη γραφή, τη συνείδηση και τον χαρακτήρα

Διάβασα για πρώτη φορά την Κυρία Ντάλογουεϊ της Βιρτζίνια Γουλφ όταν ήμουν έφηβη και θυμάμαι την αίσθηση ότι παρασύρομαι από ένα ρεύμα αστραφτερής ομορφιάς, αν και η κατανόησή μου ήταν περιορισμένη.

Έκτοτε επέστρεψα στο μυθιστόρημα πολλές φορές και η συναισθηματική του απήχηση άλλαζε με κάθε ανάγνωση.

Το μυθιστόρημα – που εκδόθηκε τον Μάιο του 1925 από την Hogarth Press των Γούλφ και γιορτάζει φέτος την εκατονταετηρίδα του – αρχίζει με τη φράση «Η κυρία Ντάλογουεϊ είπε ότι θα αγόραζε η ίδια τα λουλούδια» και μας δίνει την Κλαρίσα να περπατάει στο Λονδίνο ένα πρωινό του Ιουνίου και να σχεδιάζει το πάρτι της.

Αυτό που ξεκίνησε ως διήγημα, η Κυρία Ντάλογουέι στην Bond Street (στο οποίο η Κλαρίσα αγοράζει γάντια, όχι λουλούδια), έγινε το μοντερνιστικό αριστούργημα της Γουλφ και μια ριζική επανεφεύρεση της γραφής της συνείδησης και του χαρακτήρα.

«Λατρεύω να περπατάω στο Λονδίνο»

Είναι αναμφισβήτητα το μυθιστόρημα με τη μεγαλύτερη επιρροή της Γουλφ, μια ιεροτελεστία μετάβασης για τους σπουδαστές αγγλικής λογοτεχνίας και η έμπνευση για πλήθος άλλων έργων.

Η ταινία του 2002 The Hours (Οι ώρες), με πρωταγωνίστριες τις Νικόλ Κίντμαν, Τζούλιαν Μουρ και Μέριλ Στριπ, βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Μάικλ Κάνινγκαμ, και το μπαλέτο του Γουέιν ΜακΓκρέγκορ, με τίτλο Woolf Works, που έκανε πρεμιέρα το 2015, είναι μερικά παραδείγματα.

Καθώς βγαίνει από το σπίτι της στο Γουέστμινστερ, τα πράγματα που παρατηρεί η Κλαρίσα είναι χαρούμενα: χήρες με αυτοκίνητα «σε αποστολές μυστηρίου», μαγαζάτορες που τρεμοπαίζουν, κορίτσια που βγάζουν βόλτα μαλλιαρά σκυλιά.

Ένα αυτοκίνητο ανατινάζεται, ένα αεροπλάνο γράφει γράμματα στον ουρανό. «Λατρεύω να περπατάω στο Λονδίνο» λέει η Κλαρίσα, απηχώντας τη Γουλφ, της οποίας το ημερολόγιο του Λονδίνου βρίθει από τέτοιες λεπτομέρειες. «Πραγματικά είναι καλύτερα από το περπάτημα στην εξοχή».

The Hours – Trailer 

Η «γουλφική» σεξουαλική αφύπνιση

Η Κλαρίσα σκέφτεται επίσης το παρελθόν της. Ως νεαρή γυναίκα στο Μπούρτον, το πατρικό της σπίτι, δέχτηκε ένα φιλί στα χείλη από τη φίλη της Σάλι. Το συναίσθημά της για τις γυναίκες είναι σαν «ένας φωτισμός- ένα σπίρτο που καίγεται σε έναν κρόκο», μια τυπική «γουλφική» εικόνα επέκτασης που συμβολίζει τη δημιουργική και σεξουαλική αφύπνιση.

Είναι η γραφή της Γουλφ στην πιο αισθησιακή της μορφή, όπως το χρώμα που απλώνεται σε έναν καμβά. Μεταγενέστερες αναγνώσεις μου αποκάλυψαν ένα πιο μελαγχολικό βιβλίο. Ίσως επειδή είμαι μεγαλύτερη ή λόγω της εκπαίδευσής μου στα ρεύματα της κριτικής της Γουλφ, συναντώ τώρα την Κλαρίσα στη μέση ηλικία της.

Η εικόνα της να γδύνεται στο υπνοδωμάτιό της στη σοφίτα, με το λευκό σεντόνι σφιχτά τραβηγμένο πάνω από το μονό κρεβάτι της («Narrower and narrower would her bed be») με τσιμπάει στην καρδιά. Η Κλαρίσα ανησυχεί ότι έχει αποτύχει στα μάτια του συζύγου της, έναν συντηρητικό βουλευτή. Η Σάλι ανήκει στο παρελθόν, ο άλλος της έρωτας, ο Πίτερ Γουόλς, βρίσκεται στην Ινδία και η ίδια αποξενώνεται από την κόρη της.

 Είναι η γραφή της Γουλφ στην πιο αισθησιακή της μορφή, όπως το χρώμα που απλώνεται σε έναν καμβά. Μεταγενέστερες αναγνώσεις μου αποκάλυψαν ένα πιο μελαγχολικό βιβλίο

«Κάτι τρομερό επρόκειτο να συμβεί»

Τότε είναι που παρατηρώ τη μελαγχολική ποιότητα των αναμνήσεών της για το χωριό της, το Bourton. Η Κλαρίσα θυμάται τη νεανική της σοβαρότητα, την αίσθηση ότι «κάτι τρομερό επρόκειτο να συμβεί». Αυτό το συναίσθημα, μαζί με τις κωδωνοκρουσίες του Big Ben («Οι μολύβδινοι κύκλοι διαλύονταν στον αέρα») χτυπά κατά διαστήματα σε όλο το μυθιστόρημα, συνδέοντάς την με τον άλλο πρωταγωνιστή του, τον τραυματισμένο από τον πόλεμο Σέπτιμους Γουόρεν Σμιθ.

Γιατί η κυρία Ντάλογουεϊ είναι επίσης ένα πολεμικό μυθιστόρημα. Όπως εξηγεί ο μελετητής Mark Hussey στο συναρπαστικό νέο βιβλίο του, Mrs Dalloway: Biography of a Novel, η Woolf αντλούσε από διάφορα ρεύματα εμπειριών στην προσπάθειά της να γράψει τις εσωτερικές ζωές μιας οικοδέσποινας της ανώτερης τάξης και ενός βετεράνου που υπέστη σοκ από οβίδες.

Το 1922, όταν άρχισε να κρατάει σημειώσεις για το μυθιστόρημα, είχε ζήσει την καταστροφή του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου (την οποία διοχέτευσε στο ελεγειακό τρίτο μυθιστόρημά της, το Jacob’s Room, Το Δωμάτιο του Τζάκομπ).

Mrs. Dalloway – Trailer 

«Προσκολλάται όσο πιο σφιχτά μπορεί στα γεγονότα»

Η Γουλφ ήταν επίσης άρρωστη. Μεταξύ του 1912 και του 1915, υπέστη μια σειρά καταρρεύσεων και υποβλήθηκε σε θεραπεία από γιατρούς που αργότερα θα κατέθεταν στην Εξεταστική Επιτροπή του Υπουργείου Πολέμου για το σοκ από οβίδες. Γράφοντας την «τρελή σκηνή» στην οποία ο Σέπτιμους παραληρεί στο Regent’s Park, έγραψε στο ημερολόγιό της ότι «προσκολλάται όσο πιο σφιχτά μπορεί στα γεγονότα».

Καθ’ όλη τη διάρκεια του μυθιστορήματος, αλλάζοντας μεταξύ της συνείδησής του και της Κλαρίσας, προσπαθούσε να δείξει «τον κόσμο που βλέπουν ο λογικός και ο παράφρων δίπλα-δίπλα». Για τη Γουλφ και άλλους, η τρέλα είχε γίνει συνυφασμένη με την καθημερινή ζωή.

Η Γουλφ διαπρέπει στους τυχαίους χαρακτήρες

Τα μυθιστορήματά της κατοικούνται από γυναίκες που βλέπει εν συντομία, αλλά στις οποίες σταματά αρκετά για να δώσει σάρκα και οστά στις ιστορίες τους. Η σύζυγος του Σέπτιμους, η Lucrezia, μια καπελοποιός από το Μιλάνο, είναι πιο ουσιαστική από αυτό, αλλά και πάλι μένει ανεκμετάλλευτη.

Μια νεαρή γυναίκα σε μια ξένη χώρα, έτοιμη να χηρέψει: οι προοπτικές της δεν μπορεί να είναι και τόσο καλές. Τι θα απογίνει, άραγε, αφού ο Σέπτιμους θα έχει πέσει από το παράθυρο του διαμερίσματός τους στα κάγκελα από κάτω τρομοκρατημένος από την άφιξη του γιατρού του;

Αυτό είναι ένα μυθιστόρημα για μια άλλη φορά. Κατά τη διάρκεια του πάρτι της, η Κλαρίσα μαθαίνει για το θάνατο του Σέπτιμους. Αυτό, λοιπόν, είναι το «κενό στην καρδιά της ζωής». Είναι ξένος γι’ αυτήν, αλλά τα νήματα που τους συνδέουν παραμένουν τεντωμένα.

Ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του μυθιστορήματος είναι ότι δείχνει την Κλαρίσα μέσα από τα μάτια των άλλων, καθώς και τις δικές της σκέψεις. Για τον Πίτερ και τον σύζυγό της, είναι επιβλητική, απόμακρη, αφελής

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη On Site Opera (@onsiteopera)

Η Κλαρίσα μέσα από τα μάτια των άλλων

Καθώς έγραφε το μυθιστόρημα, η Γουλφ ανησυχούσε ότι έκανε την Κλαρίσα «πολύ τενεκεδένια». Υπάρχει κάτι κοριτσίστικο πάνω της καθώς περπατάει και αναρωτιέται ή κάθεται και επιδιορθώνει το πράσινο φόρεμά της.

Ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του μυθιστορήματος είναι ότι δείχνει την Κλαρίσα μέσα από τα μάτια των άλλων, καθώς και τις δικές της σκέψεις. Για τον Πίτερ και τον σύζυγό της, είναι επιβλητική, απόμακρη, αφελής.

Η Γουλφ διασκεδάζει με την άγνοια της Κλαρίσας για τα πολιτικά ζητήματα. Στο πάρτι της, κατεβαίνοντας τις σκάλες για να συναντήσει τους καλεσμένους της (στους οποίους περιλαμβάνονται η Σάλι και ο Πίτερ), η Κλαρίσα μπαίνει σε πλήρη πλεύση, έτσι ώστε η τελευταία ατάκα του μυθιστορήματος να είναι τόσο αξέχαστη όσο και η πρώτη, ακούγεται με όλη την ομορφιά και την επισημότητα του Μπιγκ Μπεν: «Γιατί αυτή ήταν εκεί».

*Με στοιχεία από thetimes.com | Αρχική Φωτό: Η Νικόλ Κίντμαν στο Hours βασισμένο στο μυθιστόρημα της Βιρτζίναι Γουλφ