Πιο ισχυρό ρόλο στη διαμόρφωση του ευρωπαϊκού χώρου έρευνας ζητάει η Αυτοδιοίκηση στην Ευρώπη

Οι τοπικοί και περιφερειακοί ηγέτες ζήτησαν έναν πιο ισχυρό ρόλο στη διαμόρφωση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας (ERA) σε μια συζήτηση στις 14 Μαΐου με την Ekaterina Zaharieva, Ευρωπαία Επίτροπο για τις Νεοφυείς Επιχειρήσεις, Έρευνα και Καινοτομία, τονίζοντας ότι οι περιφέρειες είναι ενεργοί φορείς της πολιτικής έρευνας. Αυτό το αίτημα ήταν ένα από τα κύρια μηνύματα της γνώμης που εκφράστηκε από την Melanie Kühnemann-Grunow (DE/PES), η οποία υποστηρίζει πολιτικές έρευνας και καινοτομίας που να αντανακλούν καλύτερα τις τοπικές ανάγκες, να αντιμετωπίζουν τις περιφερειακές ανισότητες και να ενισχύουν τη συνοχή σε ολόκληρη την ΕΕ.

Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, οι περιφέρειες και οι πόλεις τόνισαν ότι η Επικοινωνία του 2024 για την Εφαρμογή του ΕΧΕ και η επερχόμενη Πράξη για τον ΕΧΕ είναι βασικές ευκαιρίες για την ενίσχυση των οικοσυστημάτων έρευνας και καινοτομίας (Ε&Κ) της Ευρώπης και για την αντιμετώπιση των περιφερειακών ανισοτήτων. Τόνισαν ότι η πλήρης αξιοποίηση του δυναμικού του ΕΧΕ απαιτεί πραγματική πολυεπίπεδη διακυβέρνηση, με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές να διαδραματίζουν ενεργό ρόλο στη διαμόρφωση και εφαρμογή λύσεων βασισμένων στον τόπο που προσφέρουν απτά οφέλη, σε τομείς όπως η δράση για το κλίμα, η υγειονομική περίθαλψη, η αποανθρακοποίηση της βιομηχανίας και η ψηφιακή μετάβαση.

Παρά την πρόοδο, σημαντικές ανισότητες στην Ε&Κ εξακολουθούν να υφίστανται σε ολόκληρες τις περιφέρειες της Ευρώπης. Τα μέλη της ΕτΠ υπογράμμισαν ότι η Πολιτική Συνοχής διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην εξασφάλιση δίκαιης πρόσβασης σε πόρους, στην προώθηση της περιφερειακής καινοτομίας και στην καλλιέργεια ενός πιο ισορροπημένου ευρωπαϊκού ερευνητικού τοπίου. Ζήτησαν καλύτερο συντονισμό μεταξύ της Πολιτικής Συνοχής και του Horizon Europe, με περισσότερη υποστήριξη για τις υστερούσες περιφέρειες. Η ΕτΠ δήλωσε ότι οι περιφερειακοί δείκτες θα πρέπει να συμπεριληφθούν στον Μηχανισμό Παρακολούθησης του ΕΧΕ (EMM), για να βοηθήσουν στον εντοπισμό κενών και στο σχεδιασμό πιο στοχευμένων, αποτελεσματικών πολιτικών.

Ισχυρότερη διαπεριφερειακή και διασυνοριακή συνεργασία

Οι τοπικές αρχές υποστήριξαν ισχυρότερη διαπεριφερειακή και διασυνοριακή συνεργασία στην Ε&Κ για τη μείωση των περιφερειακών κενών καινοτομίας. Προέτρεψαν για καλύτερο συντονισμό και συνδυασμό των χρηματοδοτήσεων της ΕΕ — όπως τα ταμεία της Πολιτικής Συνοχής, το Horizon Europe, το Interreg, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο Plus (ESF+), τις διαπεριφερειακές επενδύσεις καινοτομίας (I3) και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης — για την ανάπτυξη διαπεριφερειακών αλυσίδων αξίας και την προώθηση της ανταλλαγής γνώσεων που περιλαμβάνει ενεργά τις υστερούσες περιφέρειες. Αυτό συνεπάγεται την άρση των διοικητικών εμποδίων στη κινητικότητα των ερευνητών, επιτρέποντας στο ταλέντο να μετακινείται πιο ελεύθερα σε όλη την Ευρώπη.

Οι περιφέρειες και οι πόλεις ζήτησαν την πλήρη ενσωμάτωση των τοπικών και περιφερειακών αρχών στο Φόρουμ του ΕΧΕ, ως μέσο για την καλύτερη ευθυγράμμιση των περιφερειακών στρατηγικών καινοτομίας με τους στόχους της ΕΕ. Τόνισαν ότι η ισχυρότερη συνεργασία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, των κρατών μελών και των περιφερειών είναι ζωτικής σημασίας για την πιο αποτελεσματική διάδοση των ερευνητικών αποτελεσμάτων και την παροχή απτών λύσεων που ωφελούν την κοινωνία και τις επιχειρήσεις.

Τέλος, καθώς η ΕΕ προετοιμάζει το επόμενο Πρόγραμμα Πλαίσιο για την Έρευνα και την Καινοτομία (FP10), οι περιφερειακοί ηγέτες ζήτησαν ένα φιλόδοξο, καλά χρηματοδοτούμενο και ανεξάρτητο πρόγραμμα που να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις εδαφικές ανισότητες και να ευθυγραμμίζεται με την Πολιτική Ατζέντα του ΕΧΕ.

Ακολουθούν οι δηλώσεις αξιωματούχων:

Kata Tüttő, Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών: «Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών: »Μπορούμε να αξιοποιήσουμε πλήρως το δυναμικό του ευρωπαϊκού οικοσυστήματος έρευνας και καινοτομίας φέρνοντας τις τοπικές μας κοινωνίες πιο κοντά στον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας (ERA). Ευχαριστώ την Επίτροπο Zaharieva για αυτή την ανταλλαγή απόψεων, κατά την οποία η ΕτΠ εξέφρασε ότι η πλήρης συμμετοχή της είναι καθοριστικής σημασίας ώστε η έρευνα και η καινοτομία να ωφελήσουν όλους. Ένας ισχυρός ERA σημαίνει ενδυνάμωση κάθε περιφέρειας, πόλης και αγροτικής περιοχής ώστε να συνδιαμορφώνουν την καινοτομία που απαντά στις κοινωνικές, περιβαλλοντικές και οικονομικές προκλήσεις της Ευρώπης.»

Εκατερίνα Ζαχαρίεβα, Ευρωπαία Επίτροπος για τις Νεοφυείς Επιχειρήσεις, την Έρευνα και την Καινοτομία: «Οι περιφέρειες και οι πόλεις είναι ουσιώδεις για την αριστεία της Ευρώπης στην έρευνα και την καινοτομία. Ενισχύοντας τη συνεργασία, ενδυναμώνοντας τα τοπικά οικοσυστήματα και υποστηρίζοντας το ποικίλο ταλέντο — οι κοινές μας προσπάθειες βοηθούν στην τοποθέτηση της ΕΕ ως παγκόσμιου ηγέτη. Μαζί, διασφαλίζουμε ότι η Ευρώπη παραμένει ο πιο ελκυστικός προορισμός για ερευνητές και ότι η επιστήμη ευδοκιμεί σε κάθε επίπεδο της Ένωσής μας.»

Melanie Kühnemann-Grunow (DE/PES), Μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων του Βερολίνου: «Η ολοκλήρωση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας δεν είναι μόνο ζήτημα ανταγωνιστικότητας — αφορά τη δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη και την ευκαιρία για όλους. Ένα φιλόδοξο και ανεξάρτητο FP10 πρέπει να ενδυναμώσει κάθε περιφέρεια, όχι μόνο τις πρωτοπόρες, να προωθήσει την έρευνα και την καινοτομία που εξυπηρετούν τους ανθρώπους και τον πλανήτη. Η δημόσια επένδυση πρέπει να ηγηθεί για να κλείσει το χάσμα στην Ε&Κ, να ενισχύσει τις δημόσιες υπηρεσίες και να διασφαλίσει ότι καμία περιοχή δεν μένει πίσω στο πράσινο και ψηφιακό μέλλον της Ευρώπης.»

*πηγή cor.europa.eu