Η ταινία «Eddington» πυροδοτεί ένα ήδη πολιτικά φορτισμένο Φεστιβάλ Καννών

Ο Άρι Άστερ ζει αυτή τη στιγμή σε μια κατάσταση μακάριας άγνοιας. Δεν θα διαρκέσει για πολύ. Ο σκηνοθέτης των ταινιών «Midsommar» και «Beau Is Afraid», ο οποίος έφερε στο Φεστιβάλ Καννών το πολιτικά ασταθές έργο του «Eddington», παραδέχεται ότι δεν έχει δει καμία από τις διαδικτυακές αντιδράσεις για την ταινία του.

«Αποφεύγω πολύ συνειδητά τον διάλογο για την ταινία» δήλωσε στο CNN κατά τη διάρκεια μιας γεμάτης και παθιασμένης συνέντευξης Τύπου στο φεστιβάλ το Σάββατο. «Πιθανότατα θα βουτήξω το κεφάλι μου στον βάλτο και θα δω τι στο διάολο συμβαίνει εκεί μέσα, ή κάτι τέτοιο, αλλά δεν το έχω κάνει ακόμα».

Στυγνός ρεαλισμός

Η ταινία «Eddington», στην οποία πρωταγωνιστούν οι Χοακίν Φίνιξ, Πέντρο Πασκάλ, Έμα Στόουν και Όστιν Μπάτλερ, διαδραματίζεται σε μια μικρή πόλη του Νέου Μεξικού κατά τις πρώτες ημέρες της πανδημίας Covid-19.

Ο σερίφης του Φοίνιξ είναι μπερδεμένος με τις πολιτικές μάσκας και την προφανή υστερία μεταξύ των κατοίκων της πόλης, ενώ ο δήμαρχος του Πασκάλ ακολουθεί τη γραμμή (παράλληλα κάνει αμφίβολες επιχειρηματικές συμφωνίες με μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας για την κατασκευή ενός κέντρου δεδομένων στα περίχωρα της πόλης).

Η διαμάχη τους προϋπήρχε της πανδημίας και έχει τις ρίζες της στις σχέσεις τους με τη σύζυγο του σερίφη, μια απόμακρη, σαφώς καταθλιπτική Έμα Στόουν. Το δράμα της μικρής πόλης εντείνεται από τα γεγονότα της επικαιρότητας, δηλαδή τον θάνατο του Τζορτζ Φλόιντ και το κίνημα διαμαρτυρίας που ακολούθησε.

«Ήθελα να ζωγραφίσω μια εικόνα της κοινωνίας στην οποία ζούμε τώρα» δήλωσε ο Άστερ. «Και δεν ήθελα να προσκολληθώ σε μια ιδεολογία ή σε μια ιστορία ή σε ένα σύστημα πεποιθήσεων, γιατί αυτό είναι πολύ στενό»

Ένα ισχυρό τεστ Ρόρσαχ

Ο Άρι Άστερ εντάσσει κάθε είδους καυτού θέματος: πολιτικές ταυτότητας, σιλό των μέσα κοινωνικής δικτύωσης, επιθέσεις με ψευδείς σημαίες και τη γοητεία των θεωριών συνωμοσίας, που διευκολύνονται από τη μαζική διάβρωση της αλήθειας στην ψηφιακή εποχή.

«Η ταινία αποδεικνύεται ένα ισχυρό τεστ Ρόρσαχ» σχολιάζει ο Thomas Page στο cnn.com και συνεχίζει: «Λιγότερο από 24 ώρες μετά την πρεμιέρα της, υπάρχει ήδη άφθονη διαδικτυακή κουβέντα σχετικά με το πού στέκεται η ίδια η πολιτική του «Eddington», με σχολιαστές όλων των ειδών – μερικοί αθέατοι – να υποστηρίζουν ότι μιλάει γι’ αυτούς».

«Ήθελα να ζωγραφίσω μια εικόνα της κοινωνίας στην οποία ζούμε τώρα» δήλωσε ο Άστερ. «Και δεν ήθελα να προσκολληθώ σε μια ιδεολογία ή σε μια ιστορία ή σε ένα σύστημα πεποιθήσεων, γιατί αυτό είναι πολύ στενό. Δεν είναι αυτό το ζητούμενο, καταλαβαίνετε; Η ταινία έχει σχεδιαστεί για να είναι διφορούμενη με ορισμένους τρόπους».

«Για μένα η ταινία έχει να κάνει με το τι συμβαίνει όταν άνθρωποι που είναι τόσο απομονωμένοι και ζουν στις δικές τους πραγματικότητες – τι συμβαίνει όταν έρχονται σε σύγκρουση μεταξύ τους», εξήγησε ο Άστερ.

Ο σκηνοθέτης Άρι Άστερ και οι ηθοποιοί Πέντρο Πασκάλ και Χοακίν Φίνιξ ποζάρουν κατά τη διάρκεια της φωτογράφισης της ταινίας «Eddington» που συμμετέχει στο διαγωνιστικό τμήμα του 78ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών στις Κάννες, Γαλλία, 17 Μαΐου 2025. REUTERS/Sarah Meyssonnier

Τι είναι πραγματικό, πλέον;

«Όταν αρχίζουν να προσκρούουν ο ένας στον άλλον, δημιουργείται μια νέα λογική, και μέσα από αυτό, οι άνθρωποι αρχίζουν να ενισχύουν ο ένας τους φόβους του άλλου» πρόσθεσε. Νωρίτερα στη συνέντευξη Τύπου, ο σκηνοθέτης μίλησε για το πώς ξεκίνησε το έργο.

«Έγραψα αυτή την ταινία σε μια κατάσταση φόβου και ανησυχίας για τον κόσμο», είπε. «Ήθελα να προσπαθήσω να αποτραβηχτώ και απλά να περιγράψω και να δείξω πώς είναι να ζεις σε έναν κόσμο όπου κανείς δεν μπορεί πια να συμφωνήσει για το τι είναι πραγματικό».

«Αισθάνομαι ότι τα τελευταία 20 χρόνια έχουμε πέσει σε αυτή την εποχή του υπερ-ατομικισμού … αυτή η κοινωνική δύναμη που ήταν κάπως κεντρική στις φιλελεύθερες, μαζικές δημοκρατίες – η οποία είναι μια συμφωνημένη εκδοχή του κόσμου – έχει χαθεί τώρα», πρόσθεσε.

«Ο φόβος είναι ο τρόπος με τον οποίο κερδίζουν» δήλωσε ο Πέντρο Πασκάλ. «Γι’ αυτό συνεχίστε να λέτε τις ιστορίες, συνεχίστε να εκφράζεστε και συνεχίστε να αγωνίζεστε για να είστε αυτό που είστε»

«Ο φόβος είναι ο τρόπος με τον οποίο κερδίζουν»

«Ο Covid ήταν η στιγμή όπου όλα άλλαξαν οριστικά», δήλωσε ο Άστερ. «Ήθελα να κάνω μια ταινία για το πώς ακριβώς αισθάνομαι την Αμερική και πώς αισθανόμουν εκείνη την εποχή».

Οι δημοσιογράφοι πίεσαν τους ηθοποιούς και τον σκηνοθέτη περισσότερες από μία φορές για τη σημερινή κατάσταση της Αμερικής. Ένας από αυτούς ρώτησε αν οι ηθοποιοί φοβούνται αντίποινα για το αν κάνουν ταινίες με πολιτικά μηνύματα.

«Ο φόβος είναι ο τρόπος με τον οποίο κερδίζουν» δήλωσε ο Πέντρο Πασκάλ. «Γι’ αυτό συνεχίστε να λέτε τις ιστορίες, συνεχίστε να εκφράζεστε και συνεχίστε να αγωνίζεστε για να είστε αυτό που είστε.

»Και χ@στε τους ανθρώπους που προσπαθούν να σας κάνουν να φοβάστε, καταλαβαίνετε; Αυτός είναι ο τέλειος τρόπος για να το κάνετε, λέγοντας ιστορίες. Και μην τους αφήνετε να νικήσουν».

Ο σκηνοθέτης Άρι Άστερ και οι ηθοποιοί Έμα Στόουν, Πέντρο Πασκάλ, Χοακίν Φίνιξ και Όστιν Μπάτλερ, ποζάρουν κατά τη διάρκεια μιας φωτο-κλήσης για την ταινία «Eddington» στο διαγωνιστικό τμήμα του 78ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών στις Κάννες, Γαλλία, 17 Μαΐου 2025. REUTERS/Stephane Mahe

Βρισκόμαστε σε έναν επικίνδυνο δρόμο

Ο Πασκάλ, απαντώντας σε μια άλλη ερώτηση σχετικά με τους μετανάστες της Λατινικής Αμερικής, αφηγήθηκε τα νεανικά του χρόνια: «Οι γονείς μου είναι πρόσφυγες για τη Χιλή. Εγώ ο ίδιος ήμουν πρόσφυγας. Φύγαμε από μια δικτατορία. Και είχα το προνόμιο να μεγαλώσω στις ΗΠΑ μετά από άσυλο στη Δανία. Και αν δεν υπήρχε αυτό, δεν ξέρω τι θα μας είχε συμβεί. Και έτσι υποστηρίζω αυτές τις προστασίες, πάντα».

Ένας άλλος δημοσιογράφος έφτασε στο σημείο να ρωτήσει αν «δεν έμεινε τίποτα άλλο παρά εμφύλιος πόλεμος να περιμένει την Αμερική».

«Δεν μιλάω αγγλικά», είπε ο Άστερ, πριν απαντήσει τελικά.

«Νομίζω ότι βρισκόμαστε σε έναν επικίνδυνο δρόμο και νιώθω ότι ζούμε ένα πείραμα που πάει στραβά – έχει πάει στραβά. Δεν πάει καλά και νιώθω ότι δεν υπάρχει διέξοδος … (Θα έπρεπε) μάλλον να σταματήσει ή να διακοπεί, επειδή δεν λειτουργεί, αλλά είναι σαφές ότι κανείς δεν ενδιαφέρεται πραγματικά να το σταματήσει».

«Φιλήδονος πρόεδρος»

Οι Κάννες δεν είναι άγνωστες στην ανάμειξη της πολιτικής τέχνης. Η σημαντική διοργάνωση του 1968 χαρακτηρίστηκε από διαμαρτυρίες με επικεφαλής τον σκηνοθέτη Ζαν-Λυκ Γκοντάρ, οι οποίες ανάγκασαν το φεστιβάλ να κλείσει. (Ο χρόνος αποδείχθηκε βέβαια καλός με τον Γκοντάρ, ο οποίος θα τιμηθεί και πάλι στις Κάννες φέτος με την ταινία «Nouvelle Vague» του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ, η οποία παρακολουθεί τις προσπάθειες του σκηνοθέτη του νέου κύματος να γυρίσει την ταινία «À Bout de Souffle» του 1960).

Η 78η διοργάνωση, η πρώτη μετά την επιστροφή του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στο αξίωμα, έχει ήδη, και ίσως αναπόφευκτα, κρατήσει το ένα μάτι στην επικαιρότητα.

Τη βραδιά της πρεμιέρας, ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο, ο οποίος παρέλαβε τιμητικό Χρυσό Φοίνικα, επιτέθηκε στον Τραμπ, χαρακτηρίζοντάς τον «φιλήδονο πρόεδρο».

«Στη χώρα μου, παλεύουμε σαν την κόλαση για τη δημοκρατία που κάποτε θεωρούσαμε δεδομένη», είπε στο κοινό που απαρτιζόταν από τους μεγάλους και τους καλούς της διεθνούς κινηματογραφικής κοινότητας.

*Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών θα διαρκέσει έως τις 24 Μαΐου.

*Με στοιχεία από cnn.com  | Αρχική Φωτό: Ο Χοακίν Φίνιξ και ο Πέντρο Πασκάλ στην ταινία «Eddington», που θα κυκλοφορήσει στις 18 Ιουλίου 2025 / A24