Ο Γιούρι Γκριγκορόβιτς από το Λένινγκραντ και Ναταλία Μπεσμέρνοβα από τη Μόσχα – Ένας έρωτας 40 χρόνων

«Γιατί επιλέξατε να αφιερώσετε τη ζωή σας σε αυτή τη μορφή τέχνης;» ρώτησαν τον Γιούρι Γκριγκορόβιτς στα 90 του κι αυτός απάντησε: «Μου άρεσε να δημιουργώ. Άρχισα να χορογραφώ στο στούντιο μπαλέτου του Παλατιού Πολιτισμού του Λένινγκραντ, που φέρει το όνομα του Γκόρκι. Δημιούργησα το πρώτο μου μπαλέτο το 1947 και ονομάστηκε Ο Πελαργός (ρωσικά: Aistenok) σε μουσική του D. Klebanov και Σλαβικοί χοροί σε μουσική του A. Dvořák. Ακολούθησε η χορογραφία τμημάτων μπαλέτου σε όπερες και αργότερα άρχισα να εργάζομαι σε μεγάλα μπαλέτα, μεγάλου μήκους. Η ζωή μου είναι η δημιουργία».

Ο Γκριγκορόβιτς, που θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους χορογράφους των δύο τελευταίων αιώνων, ανέπτυξε ένα μεγάλο ρεπερτόριο αριστουργηματικών έργων, το οποίο έχει ξεπεράσει το χορογραφικό τοπίο της χώρας του, της Ρωσίας. Ως καλλιτεχνικός διευθυντής του Μπαλέτου Μπολσόι για περισσότερα από 30 χρόνια, έχει αφήσει μια αξιομνημόνευτη κληρονομιά ιστορικών διαστάσεων, την οποία έχουμε πολλές φορές απολαύσει στην Ελλάδα παρουσία του ίδιου του δημιουργού της.

在 Instagram 查看这篇帖子

Natalia Bashkatova (@natalia_bashkatova) 分享的帖子

«Η ιστορία και η μουσική κυριαρχούν»

«Πρώτα έρχεται η ιδέα και η ιστορία. Και το μουσικό υλικό είναι, φυσικά, πολύ σημαντικό. Από την άλλη πλευρά, ένας από τους αγαπημένους μου συνθέτες είναι ο Σεργκέι Προκόφιεφ. Η ίδια η μουσική του δίνει αφορμή για διάφορες ιδέες και χορογραφικές εικόνες. Είναι αδύνατο να πει κανείς ποιο στοιχείο έρχεται πρώτο» περιέγραφε ο Γκριγκορόβιτς.

«Μερικές φορές έχω μια ιδέα και μετά ψάχνω και ακούω διαφορετική μουσική. Σκέφτομαι τις υπάρχουσες ιδέες μου και όλα αλλάζουν αν η μουσική έχει γραφτεί ειδικά για το μπαλέτο μου. Υπάρχουν φορές που βρίσκω κάποια μουσική που είναι κοντά σε αυτό που έχω στο μυαλό μου και σε αυτό που θέλω να αφηγηθώ. Έτσι είναι λίγο σαν ένα παζλ – όλα τα μέρη είναι σημαντικά αλλά μπορεί να διαφέρουν ως προς τη σειρά εμφάνισης. Συνοπτικά, η ιστορία και η μουσική κυριαρχούν» εξηγούσε ο σπουδαίος χορογράφος, που έφυγε από τη ζωή στις 19 Μαΐου του 2025.

Το 1968 η Ναταλία Μπεσμέρνοβα παντρεύτηκε τον Γιούρι Γκριγκορόβιτς, ο οποίος είχε διοριστεί καλλιτεχνικός διευθυντής των Μπολσόι το 1964

Γιούρι Γκριγκορόβιτς και Ναταλία Μπεσμέρνοβα / Photo: melmoth.blog

Η Ναταλία, ο Γιούρι και ο χορός

Για περισσότερα από 30 χρόνια η Ναταλία Μπεσμέρνοβα, η οποία πέθανε στη Μόσχα, το 2008, μετά από μακροχρόνια ασθένεια σε ηλικία 66 ετών, ήταν μία από τις κορυφαίες χορεύτριες του Μπαλέτου Μπολσόι. Τη θυμόμαστε ιδιαίτερα για τους ρόλους που δημιούργησε γι’ αυτήν ο σύζυγός της, ο χορογράφος Γιούρι Γκριγκορόβιτς.

Η Μπεσμέρνοβα, αρχικά, τράβηξε τα βλέμματα πάνω της κατά την επίσκεψη των Μπολσόι στο Λονδίνο το 1963. Ήταν μόλις στο δεύτερο έτος της θητείας της στο θίασο και εμφανίστηκε στην πρεμιέρα ως ένας από τους Κύκνους της Λίμνης, αλλά αμέσως ξεχώρισε για την εντυπωσιακή της παρουσία και την απόλυτη ομορφιά του χορού της.

Αργότερα εκείνη τη σεζόν χόρεψε ένα σόλο ως Νεράιδα του Φθινοπώρου στην εκδοχή της Σταχτοπούτας του Rostislav Zakharov και ένα pas de deux σε ένα πρόγραμμα γκαλά, όλα με αυξανόμενη επιτυχία.

Ο Γιούρι Γκριγκορόβιτς στην Αθήνα / Photo: Αρχείου

Δίπλα στη μεγάλη σοβιετική μπαλαρίνα Μαρίνα Σεμιόνοβα

Η Μπεσμέρνοβα γεννήθηκε στη Μόσχα, κόρη γιατρού. Έλαβε πρώιμη χορευτική εκπαίδευση στο Παλάτι των Νέων Πρωτοπόρων της Μόσχας και εισήχθη στη σχολή Μπολσόι το 1952, από την οποία αποφοίτησε εννέα χρόνια αργότερα, ως η πρώτη μαθήτρια που πέτυχε το Α+, τον υψηλότερο δυνατό βαθμό. Ε

Εντάχθηκε στο Μπολσόι αμέσως μετά την αποφοίτησή της και της δόθηκε ο πρώτος της πρωταγωνιστικός ρόλος, η Ζιζέλ στο ομώνυμο μπαλέτο, το 1963. Η Ζιζέλ έμελλε να γίνει ένας από τους χαρακτηριστικούς ρόλους της και η ερμηνεία της θαυμάστηκε πολύ για την ελαφρότητα και τη λεπτότητα του χορού της.

Τα πρώτα χρόνια της παρουσίας της στο θίασο την εκπαίδευσε η μεγάλη σοβιετική μπαλαρίνα Μαρίνα Σεμιόνοβα και σύντομα πρόσθεσε όλους τους κλασικούς ρόλους στο ρεπερτόριό της: την Οντέτ/Οντίλ στη Λίμνη των Κύκνων, την Αυγή στην Ωραία Κοιμωμένη και την ηρωίδα Κίτρι στον Δον Κιχώτη.

Ο Γιούρι Γκριγκορόβιτς και η Ναταλία Μπεσμέρνοβα στο μπαλέτο Spartacus

Διαδέχτηκε τη Γκαλίνα Ουλάνοβα

Το 1968 παντρεύτηκε τον Γιούρι Γκριγκορόβιτς, ο οποίος είχε διοριστεί καλλιτεχνικός διευθυντής των Μπολσόι το 1964. Στη συνέχεια συνδέθηκε σε μεγάλο βαθμό με τους πρωταγωνιστικούς γυναικείους ρόλους στα μπαλέτα του. Σε αυτούς περιλαμβάνονταν η Σιρίν στο Legend of Love και η Φρυγία στο πιο γνωστό έργο του Γκριγκορόβιτς, το Spartacus.

Επίσης, διαδέχτηκε τη Γκαλίνα Ουλάνοβα, τη μεγαλύτερη από όλες τις σοβιετικές μπαλαρίνες, σε δύο από τους ρόλους που δημιούργησε – τη θλιβερή ηρωίδα Μαρία στην Πηγή του Μπαχτσισαράι και την Ιουλιέτα στην εκδοχή του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας του Leonid Lavrovsky, έναν χαρακτήρα που θα χόρευε ξανά στην εκδοχή του συζύγου της.

Η διαμαρτυρία για τη διοίκηση του Γκριγκορόβιτς  

Η Μπεσμέρνοβα συνέχισε ως κορυφαία μπαλαρίνα στα Μπολσόι μέχρι το 1995. Μέχρι τότε η δυσαρέσκεια ορισμένων τμημάτων του θιάσου για την έλλειψη νέων έργων και το στυλ διοίκησης του Γκριγκορόβιτς -που θεωρήθηκε απαράδεκτα αυταρχικό- είχε κλιμακωθεί σε σημείο που άρχισαν διαπραγματεύσεις για την αντικατάστασή του.

Ο Γκριγκόροβιτς παραιτήθηκε και η Μπεσμέρνοβα μαζί με μια ομάδα υποστηρικτών του χορευτών οδήγησαν σε απεργία διαμαρτυρίας, με αποτέλεσμα την ακύρωση της παράστασης εκείνης της βραδιάς.

Γιούρι Γκριγκορόβιτς και Ναταλία Μπεσμέρνοβα / Photo: melmoth.blog

Έμπνευση η Μπεσμέρνοβα

Στη συνέχεια η Ναταλία αφοσιώθηκε στον σύζυγό της, ο οποίος επέστρεψε για λίγο στα Μπολσόι πριν διοριστεί να διευθύνει έναν θίασο στο Κρασνοντάρ της νότιας Ρωσίας. Ήταν κριτής στον Διεθνή Διαγωνισμό Μπαλέτου της Μόσχας το 1995 και ασχολήθηκε με την προπόνηση νέων χορευτών, συμπεριλαμβανομένης της αμφιλεγόμενης μπαλαρίνας Αναστασία Βολότσκοβα, η οποία δήλωσε σε συνέντευξή της ότι ένας από τους λόγους για τη συνεργασία της με τον θίασο του Κρασνοντάρ ήταν η ευκαιρία να συνεργαστεί με τη Μπεσμέρνοβα.

Η Ναταλία συνόδευσε τον σύζυγό της στο Λονδίνο όταν δόθηκε ένα γκαλά στη Βασιλική Όπερα του Covent Garden για τον εορτασμό των 80ων γενεθλίων του, και ήταν σε εξέχουσα θέση στην πρώτη σειρά του ακροατηρίου σε μια διάλεξη που έδωσε στο Pushkin House στο Bloomsbury αργότερα την ίδια εβδομάδα.

*Αρχική Φωτό: Γιούρι Γκριγκορόβιτς και Ναταλία Μπεσμέρνοβα / Photo: Γιούρι Γκριγκορόβιτς και Ναταλία Μπεσμέρνοβα / melmoth.blog