Τι πρέπει να γνωρίζουμε για τα φίδια – Πώς εκπαιδεύουμε τον σκύλο για να τα αποφεύγει και να μας προστατεύει

Τα φίδια τα συναντάμε στη φύση και καλό είναι να γνωρίζουμε τον τρόπο που πρέπει κινούμαστε, ώστε να μην έχουμε τετ α τετ συναντήσεις. Αλλά και το πώς θα φροντίσουμε τον εαυτό μας, και τον σκύλο μας, σε περίπτωση που μας δαγκώσουν.

Ο σκύλος μας μπορεί να μας προστατεύσει, καθώς είναι ικανός να εκπαιδευτεί, έτσι ώστε να αποφεύγει τα φίδια και, παράλληλα, να μας προειδοποιεί ότι βρίσκονται σε κοντινή απόσταση.

«Στην Ελλάδα, τα περιστατικά δαγκωμάτων από φίδια είναι σχετικά σπάνια, και ακόμη σπανιότερα είναι τα θανατηφόρα.

Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), από το 2000 έως το 2014 καταγράφηκαν έξι θάνατοι από δάγκωμα οχιάς, κυρίως σε άτομα με υποκείμενα προβλήματα υγείας.

Επιπλέον, κάθε χρόνο καταγράφονται, περίπου, 190-200 περιστατικά δαγκωμάτων φιδιών στη χώρα μας», ενημερώνει η θετική εκπαιδεύτρια σκύλων, Μαρίνα Μαρλαγκούτσου.

Η εκπαίδευση αποφυγής φιδιών διδάσκει στον σκύλο, μεταξύ άλλων, να αναγνωρίζει την παρουσία φιδιού και να απομακρύνεται

Η επιμόρφωση του σκύλου γίνεται με δείγματα δέρματος, ή εκκρίσεων/μυρωδιάς φιδιών, φτιαγμένη από συνθετικά. Έτσι, συνδέει τη μυρωδιά με απομάκρυνση ή ειδοποίηση

Αν και τα περιστατικά είναι σπάνια, σημαντικό είναι να γνωρίζουμε, όπως υποστηρίζει η κυρία Μαρλαγκούτσου, πώς να προλαμβάνουμε τις συναντήσεις με φίδια. Και πώς να αντιδρούμε στην περίπτωση που δαγκώσει φίδι εμάς, ή τον σκύλο μας.

Συνεχίζει, λέγοντας ότι η πρόληψη είναι ο καλύτερος «σύμμαχος» για να μην έχουμε απρόοπτες συναντήσεις.

Έτσι, φροντίζουμε να περπατάμε στα μονοπάτια, να φοράμε κλειστά παπούτσια, να κάνουμε θόρυβο ενώ κινούμαστε – με μπαστούνια, βηματισμό, ή κουδουνάκι. Δεν βάζουμε τα χέρια μας σε πέτρες ή θάμνους.

Αν κατασκηνώνουμε στην ύπαιθρο, προσέχουμε πάντα μην έχουν μπει φίδια και διάφοροι άλλοι ζωντανοί οργανισμοί μέσα στα πράγματα που έχουμε αφήσει έξω από τη σκηνή, όπως παπούτσια.

Γνωρίζουμε τους «φιδίσιους» γείτονες

Σύμφωνα με την κυρία Μαρλαγκούτσου, η Ελλάδα φιλοξενεί 23 είδη φιδιών. Από αυτά, μόνο η κοινή οχιά (Vipera ammodytes) είναι πραγματικά επικίνδυνη για τον άνθρωπο και τον σκύλο.

Ακόμη και αυτή δεν είναι επιθετική, εάν δεν απειληθεί. Τα φίδια δεν μας κυνηγούν. Προτιμούν να αποφεύγουν κάθε σύγκρουση.

Ποια είναι τα «στέκια» των φιδιών

«Τα φίδια τα συναντάμε παντού: σε πεζοπορικά μονοπάτια, πεζούλες χωραφιών, ξερολιθιές, ρυάκια, αλωνάκια, όπου λιάζονται.
Ιδιαίτερα την άνοιξη και το φθινόπωρο, που οι θερμοκρασίες είναι μέτριες», διευκρινίζει η κυρία Μαρλαγκούτσου.

Η οχιά προτιμά πετρώδη, ξηρά και ηλιόλουστα σημεία. Συχνά λιάζεται ακίνητη.

Οι σκύλοι την εντοπίζουν, όμως, με την όσφρησή τους και, σε συνδυασμό με την περιέργεια που τους χαρακτηρίζει, θέλουν να την πλησιάσουν. Και έτσι, κινδυνεύουν περισσότερο από την αντίδραση της οχιάς.

Άλλα είδη, όπως η σαΐτα, η δεντρογαλιά και ο λαφιάτης, είναι, σύμφωνα με την κυρία Μαρλαγκούτσου εντελώς ακίνδυνα. Μάλιστα, ωφελούν το οικοσύστημα, γιατί κρατούν την ισορροπία του πληθυσμού των τρωκτικών.

Μαθαίνουμε να ξεχωρίζουμε τα δηλητηριώδη φίδια από τα μη δηλητηριώδη

Στην Ελλάδα, τα δηλητηριώδη φίδια, όπως λέει η κυρία Μαρλαγκούτσου, είναι κυρίως οι οχιές. Έχουν παχουλό σώμα, τριγωνικό κεφάλι, κάθετες κόρες και συνήθως έχουν ζιγκ-ζαγκ σχέδιο. Κινούνται αργά και δεν φεύγουν βιαστικά. Το δάγκωμα τους, συνήθως, φαίνεται ως δύο διακριτά σημάδια από δόντια (κυνόδοντες). Το δάγκωμα είναι πιο βαθύ, και το αποτύπωμα των δοντιών έχει κάποια απόσταση.

Τα μη δηλητηριώδη φίδια είναι πιο λεπτά, εξηγεί η εκπαιδεύτρια, με στρογγυλό κεφάλι και μάτια με στρογγυλές κόρες. Και, συνήθως, φεύγουν γρήγορα. Το δάγκωμα τους, συνήθως, φαίνεται ως σειρά μικροσκοπικών τρυπών, ή γρατζουνιών σε σχήμα «U» – προέρχονται από πολλά μικρά δόντια.

Πόσο συχνά συναντάμε φίδια;

«Όχι τόσο συχνά, όσο φοβόμαστε. Αλλά χρειάζεται να είμαστε προετοιμασμένοι.
Το μεγαλύτερο ποσοστό συναντήσεων είναι ακίνδυνο, αν δεν προκαλέσουμε το ερπετό, ή δεν το αιφνιδιάσουμε.

Για τον σκύλο, όμως, ένα ακίνητο φίδι μοιάζει συχνά με «παιχνίδι», ή έχει «περίεργη μυρωδιά» και μπορεί να θελήσει να το πλησιάσει. Ή να του φαίνεται τρομακτικό», αναφέρει η κυρία Μαρλαγκούτσου.

Αν δεν έχει μάθει να κρατά αποστάσεις, μπορεί να πλησιάσει πολύ και να κινδυνεύσει.

Τι να κάνουμε αν δούμε φίδι – Οι σωστές κινήσεις που πρέπει να κάνουμε, εάν μας δαγκώσει

Αν δούμε φίδι, η κυρία Μαρλαγκούτσου συμβουλεύει να κάνουμε τα εξής:

● Μένουμε ψύχραιμοι και απομακρυνόμαστε ήρεμα, χωρίς απότομες κινήσεις. Το φίδι δεν θέλει καμία σύγκρουση.

● Κρατάμε τον σκύλο μας κοντά μας. Δεν τον αφήνουμε να το πλησιάσει, ή να το κυνηγήσει.

● Αν βρίσκεται πάνω στο μονοπάτι, περιμένουμε να απομακρυνθεί, ή αλλάζουμε διακριτικά πορεία και, αν μπορούμε, ενημερώνουμε και τους άλλους περιπατητές.

Στην περίπτωση που μας δαγκώσει φίδι, προσέχουμε για συμπτώματα όπως: έντονο πόνο, αιμορραγία, οίδημα, θρομβοπενία, αιματουρία, τοπική νέκρωση.

● Δεν κουνάμε το μέλος που δέχτηκε το δάγκωμα και καλούμε άμεσα το 112.

● Δεν πανικοβαλλόμαστε – οι θάνατοι είναι εξαιρετικά σπάνιοι, όμως χρειάζεται γρήγορη φροντίδα. Ο πανικός ανεβάζει παλμούς και επιταχύνει την κυκλοφορία του δηλητηρίου, εάν είναι όντως δηλητηριώδες το φίδι.

● Δεν εφαρμόζουμε παραδοσιακές θεραπείες, όπως τομές, ρούφηγμα του δηλητηρίου, εφαρμογή πάγου ή θερμότητας. Δεν χρησιμοποιούμε οτιδήποτε σταματά την κυκλοφορία του αίματος.

● Μας μεταφέρουν στο κοντινότερο νοσοκομείο. Δεν περπατάμε εμείς.

Ο αντιοφικός ορός δίνεται μόνο εάν τον προτείνει ο γιατρός – δεν είναι πάντα απαραίτητος και έχει κινδύνους.

Τι μπορούμε να κάνουμε εάν δαγκώσει τον σκύλο μας φίδι

Αυτό που πρέπει να κάνουμε αν δαγκώσει τον σκύλο μας φίδι, σύμφωνα με τις οδηγίες της κυρίας Μαρλαγκούτσου, είναι:

● Προσπαθούμε να τον κρατήσουμε ήρεμο και περιορίζουμε, όσο γίνεται, την κίνησή του.

● Τον μεταφέρουμε το συντομότερο σε κτηνίατρο. Προσπαθούμε να τον μεταφέρουμε αγκαλιά, ή σε φορείο/τσάντα, ή αυτοσχέδιο ιμάντα μεταφοράς με μεγάλο κομμάτι ύφασμα.

● Προσέχουμε για συμπτώματα όπως: πρήξιμο και πόνος στο σημείο του δαγκώματος, αδυναμία, εμετός, τρέμουλο, δυσκολία στην αναπνοή, λιποθυμία.

Αν μπορούμε, φωτογραφίζουμε το φίδι από ασφαλή απόσταση για αναγνώριση. Δεν το κυνηγάμε.

Και στις δύο περιπτώσεις, δηλαδή αν δαγκώσει φίδι εμάς ή τον σκύλο μας, το πρώτο πράγμα που σώζει ζωές, είναι η ψυχραιμία και η μεταφορά.

Τι είναι η εκπαίδευση αποφυγής φιδιών;

«Η εκπαίδευση αποφυγής φιδιών (snake aversion training) μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για τους σκύλους που συνοδεύουν τους ιδιοκτήτες τους σε υπαίθριες δραστηριότητες», αναφέρει η κυρία Μαρλαγκούτσου.

Εξηγεί ότι πρόκειται για ένα είδος εκπαίδευσης που διδάσκει στον σκύλο να αναγνωρίζει την παρουσία φιδιού και να απομακρύνεται. Ή να μένει ακίνητος, αντί να πλησιάζει από περιέργεια ή κυνηγετική διάθεση.

Η βασική ιδέα είναι απλή: Ο σκύλος μαθαίνει ότι η μυρωδιά, ο ήχος, ή η εικόνα ενός φιδιού, είναι σημάδι απομάκρυνσης. Ή διδάσκεται να γυρίζει στον κηδεμόνα και να τον προειδοποιεί. Και ότι δεν είναι κάτι που πρέπει να πλησιάσει.

Όσο πιο ξεκάθαρο είναι στον σκύλο αυτό το μήνυμα, όπως τονίζει η κυρία Μαρλαγκούτσου, τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα να τον προστατέψει. Ειδικά όταν δεν φορά του λουρί του, βρεθεί μπροστά σε ένα φίδι και είναι μόνος του.

Ωστόσο, υπάρχουν κάποιοι σκύλοι που, αν δουν φίδι, θα φοβηθούν, εάν εκείνο προσπαθήσει να τους απομακρύνει κάνοντας περίεργες κινήσεις, ή βγάζοντας ήχους πρωτάκουστους για εκείνους.

Όμως, υπάρχουν και κάποια σκυλιά, επισημαίνει η κυρία Μαρλαγκούτσου, που μπροστά στον κίνδυνο αντιδρούν με επίθεση, ή προσπαθούν να κατευνάσουν το ερπετό που τα φοβίζει.

Αυτό που πρέπει να μάθουμε είναι, να απομακρυνθούμε σιγά – σιγά, είτε όταν είμαστε μαζί, είτε όταν είμαστε χώρια.

Ακριβώς για αυτόν τον λόγο, δεν πρέπει να προσπαθούμε να διδάξουμε στον σκύλο να φοβάται το φίδι. Αλλά να το σέβεται και να κρατά αποστάσεις.

Πώς γίνεται η εκπαίδευση

«Υπάρχουν φιλικές μέθοδοι εκπαίδευσης προς τον σκύλο, που τον μαθαίνουν να αποφεύγει φίδια και να ειδοποιεί τον άνθρωπό του. Αλλά και να παραμένει ψύχραιμος μπροστά στον κίνδυνο», αποσαφηνίζει η κυρία Μαρλαγκούτσου.

Τα βασικά βήματα της εκπαίδευσης του σκύλου είναι:

1. Βασικά σινιάλα: Ο σκύλος μαθαίνει το «Έλα», το «Κάτσε», το «Άφησέ το» – θα τα χρειαστεί σε πιο απαιτητικές στιγμές.

2. Εξοικείωση με «περίεργα» πράγματα: Αρχικά, του παρουσιάζουμε -σε ήρεμο περιβάλλον- ψεύτικα φίδια, σχοινιά, και παράλληλα τον εξοικειώνουμε με ήχους φιδιών. Μαθαίνει να τα προσέχει και να απομακρύνεται ήρεμα, χωρίς πανικό.

3. Μυρωδιές: Του μαθαίνουμε με δείγματα δέρματος, ή εκκρίσεων φιδιών, ή μυρωδιά φιδιών φτιαγμένη από συνθετικά, να συνδέει τη μυρωδιά με απομάκρυνση ή ειδοποίηση. Μπορεί να ξεκινήσει με πιο απλές μυρωδιές (π.χ. δυόσμο) και να προχωρήσει σε μυρωδιές ζώων.

4. Σήμανση – Ειδοποίηση: Διδάσκεται να μας δείχνει αυτό που είδε ή μύρισε, γυρνώντας κοντά μας, γαβγίζοντας, ή κάνοντας μια συγκεκριμένη συμπεριφορά. Για παράδειγμα, να έρθει να κάτσει μπροστά μας.

5. Εξάσκηση με περισπασμούς: Προπονείται σε σινιάλα, ενώ γύρω του επικρατούν άλλοι ήχοι, κίνηση ή σκυλιά. Θέλουμε να έχει στραμμένη την προσοχή του σε εμάς.

6. Συνδυασμός δεξιοτήτων: Σε προχωρημένο στάδιο, ο σκύλος συνδυάζει όσα έμαθε: αναγνώριση, απομάκρυνση, ειδοποίηση. Η διαδικασία δεν είναι εύκολη χωρίς καθοδήγηση. Η συνεργασία με θετικό εκπαιδευτή είναι απαραίτητη για σίγουρη, σωστή και προσαρμοσμένη εκπαίδευση.

Η θετική εκπαιδεύτρια σκύλων, Μαρίνα Μαρλαγκούτσου

● Η κυρία Μαρίνα Μαρλαγκούτσου είναι θετική εκπαιδεύτρια σκύλων, ή αλλιώς «Η Περιπλανώμενη Εκπαιδεύτρια».

Εστιάζει στη συνεργατική φροντίδα, στην αλλαγή ανεπιθύμητων συμπεριφορών και στην ασφαλή συνύπαρξη στη φύση.

Μαζί με τη σκύλα της, την Εκάτη, οργανώνει περιπετειώδεις αποστολές εκπαίδευσης, εμπνέοντας ανθρώπους και σκύλους να γίνουν δυνατές ομάδες, χωρίς τιμωριτικές μεθόδους.

Εμπνέεται για τα μαθήματα της από παιχνίδια φαντασίας. Όταν δεν εκπαιδεύει σκύλους και τους ανθρώπους τους, εκπαιδεύεται στην ειδικότητα συνοδός βουνού, και από την Ελληνική Ομάδα Διάσωσης Αττικής ως εθελοντική διασώστρια ανθρώπων.

https://www.facebook.com/the.wandering.trainer,

Instagram: https://www.instagram.com/the_wandering_trainer/