Ανθρώπινα απολιθώματα ενός χαμένου κόσμου βρέθηκαν σε τεχνητό νησί

Χάρη στην επιχείρηση αμμοληψίας για τη δημιουργία ενός τεχνητού νησιού στην Ινδονησία, απολιθώματα από έναν «χαμένο κόσμο» που κατέληξε στον βυθό της θάλασσας πριν από 140.000 χρόνια βγήκαν για πρώτη φορά στο φως. Ανάμεσά τους, απολιθώματα του Homo erectus, του πρώτου ανθρώπινου είδους που κατέκτησε τον κόσμο.

Δύο μικρά τμήματα κρανίων Homo erectus βρίσκονταν ανάμεσα σε περισσότερα από 6.000 απολιθώματα ζώων που βρέθηκαν διάσπαρτα στην αμμώδη επιφάνεια του τεχνητού νησιού στο Στενό της Μαντούρα έξω από την Ιάβα. Το νησί αποτελείται από 5 εκατομμύρια κυβικά μέτρα άμμου και ψαμμόλιθου που ανασύρθηκε από τον βυθό σε κοντινό λιμάνι.

Τα απολιθώματα ανήκουν σε 36 είδη ζώων που έζησαν στη Σούνταλαντ, μια έκταση ξηράς που συνέδεε την ηπειρωτική Ασία με τα νησιά της Ιαβας, της Σουμάτρας και της Βόρνεο στη διάρκεια της εποχής των παγετώνων.

Εκείνη την εποχή «μεγάλες εκτάσεις του βορείου ημισφαιρίου καλύπτονταν από παγετώνες, και η ποσότητα νερού που είχε συγκεντρωθεί στα πολικά καλύμματα πάγου ώστε η στάθμη της θάλασσας βρισκόταν 100 μέτρα χαμηλότερα από ό,τι σήμερα» επισήμανε σε δελτίο Τύπου ο Χάρολντ Μπέργκουις του Πανεπιστημίου του Λάιντεν στην Ολλανδία, μέλος της ομάδας που εξέτασε τα απολιθώματα.

Το τεχνητό νησί δημιουργήθηκε με άμμο που ανασύρθηκε από τον βυθό (Courtesy of Pelindo))

Ο Homo erectus εμφανίστηκε στην Αφρική πριν από περίπου 2 εκατομμύρια χρόνια και σύντομα επεκτάθηκε σε όλη την Ευρασία. Το προγονικό μας είδος εξαφανίστηκε στο μεγαλύτερο μέρος της Ασίας πριν από περίπου 350.000 χρόνια, την εποχή που έφθαναν στην ήπειρο άλλα μέλη της ανθρώπινης οικογένειας όπως οι Νεάντερταλ και οι Ντενίσοβαν.

Στο νησί της Ιάβας, όμως, ο Homo erectus επιζούσε μέχρι τα 117-108 χιλιάδες χρόνια πριν. Τα νέα ευρήματα αποκαλύπτουν τώρα ότι ο πληθυσμός της Ιάβας δεν ήταν απομονωμένος όπως νομίζαμε αλλά είχε επεκταθεί στη Σούνταλαντ.

Απολιθώματα δεκάδων ειδών, ανάμεσά τους ελέφαντες και κροκόδειλοι, βρέθηκαν στην άμμο του τεχνητού νησιού (Harold Berghuis))

Εκείνη την εποχή, η Σούνταλαντ θύμιζε τη σημερινή αφρικανική σαβάνα, ένας μεγάλος λιβαδότοπος με λωρίδες δασών κατά μήκος ποταμών και πλούσια πανίδα που περιλάμβανε ελέφαντες, βοοειδή, ρινόκερους και κροκόδειλους.

Οι ερευνητές εικάζουν ότι οι Homo erectus ταξίδευαν κατά μήκος των ποταμών. «Εκεί έβρισκαν νερό, όστρακα, ψάρια, βρώσιμα φυτά, σπόρους και φρούτα όλο τον χρόνο» επισήμανε ο Μπέργκουις.

Οι ερευνητές ανακάλυψαν μάλιστα ίχνη κοπής σε κόκκαλα βοοειδών και υδρόβιων χελωνών, ένδειξη ότι οι Homo erectus κυνηγούσαν.

Τέτοιες πρακτικές δεν έχουν τεκμηριωθεί για τους Homo erectus της γειτονικής Ιάβας, είναι όμως γνωστό ότι εφαρμόζονταν από άλλα ανθρώπινα είδη στην ασιατική ενδοχώρα.

«Ο Homo erectus μπορεί να αντέγραψε την πρακτική από αυτούς τους πληθυσμούς. Αυτό υποδεικνύει ότι μπορεί να υπήρχε επαφή ανάμεσα σε αυτές τις ομάδες ή ακόμα και ανταλλαγή γενετικού υλικού» σχολίασε ο Μπέργκουις.

Τα ευρήματα παρουσιάζονται σε τέσσερις επιμέρους μελέτες στην επιθεώρηση Quaternary Environments and Humans, διαθέσιμες εδώ, εδώ, εδώ και εδώ.