Πρόσκοποι Αϊδινίου: Τεμαχισθέντες ξίφει μεληδόν

Τον Μάιον του 1919 η Ελλάς ως εντολοδόχος των Συμμάχων Μεγάλων Δυνάμεων κατέλαβε την Ελληνικωτάτην πρωτεύουσαν της Ιωνίας Σμύρνην και επεξέτεινεν εις το εσωτερικόν της Μικράς Ασίας την κατοχήν της. Επιτροπή προκρίτων Ελλήνων και Τούρκων του Αϊδινίου, κατεπτοημένων υπό της σοβούσης αναρχίας και του κινδύνου των κυριαρχούντων της υπαίθρου χώρας Τσετών, κατελθούσα εις Σμύρνην εξελιπάρει την επέκτασιν της Ελληνικής κατοχής προς τον Μαίανδρον (σ.σ. ποταμός της Μικράς Ασίας), και οι αρμόδιοι ενέδωκαν και επεξέτειναν αυτήν μέχρις Αϊδινίου, όπου αποθεωτική υποδοχή εγένετο εις τον στρατόν μας υπό πάντων των κατοίκων και ιδία υπό των απίστων Τούρκων, επιδεικνυόντων άκραν αφοσίωσιν και νομιμοφροσύνην απέναντι της Ελληνικής κατοχής. Η επιδειχθείσα αφοσίωσις των Τούρκων παρεπλάνησε τους αρχηγούς της κατοχής και δεν προέβησαν μετά της δεούσης αυστηρότητος εις τον γενικόν αφοπλισμόν των κατοίκων, ιδία των Τούρκων.

«ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 1.7.1923, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Κατά την κατάληψιν του Αϊδινίου το σώμα των Ελλήνων προσκόπων παρέσχε σημαντικάς υπηρεσίας εις τον στρατόν μας, και ιδία ο αγνός πατριώτης, αρχηγός αυτών, Νικόλαος Αυγερίδης. Την έκρηξιν του πατριωτισμού των Ελλήνων έβλεπον με κακόν όμμα οι βάρβαροι δυνάσται, και όταν επέτυχον την ανακατάληψιν του Αϊδινίου διά σφαγών αγριωτάτων εξεδήλωσαν το πληρούν τας ψυχάς αυτών μίσος κατά παντός Ελληνικού. Είνε γνωσταί αι εκτυλιχθείσαι τραγωδίαι των σφαγών και της πυρπολήσεως του Αϊδινίου και των εκτοπισμών, δι’ ων συνεπλήρωσαν το απαίσιον έργον της εξοντώσεως του Ελληνισμού εκ της Μικρασιατικής γης, εν η ανά παν βήμα απαντά τις λείψανα του αρχαίου Ελληνικού πολιτισμού.

«ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 1.7.1923, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Όσοι των χριστιανών Αϊδινίου κατώρθωσαν να διαφύγωσι μετά του αποχωρούντος Ελληνικού στρατού διεσώθησαν. Των απομεινάντων η τύχη υπήρξε τραγικωτάτη. Μεταξύ αυτών εσφάγησαν μέχρις ενός και οι νεαροί πρόσκοποι, ο δε αρχηγός αυτών υπεβλήθη εις μαρτύριον αφαντάστου σκληρότητος. Δέσμιοι ωδηγήθησαν εις την κοίτην τού κάτωθεν των αρχαίων Τράλλεων ρέοντος χειμάρρου Εύδωνος, δερόμενοι, υβριζόμενοι, προπηλακιζόμενοι. Εκεί επί παρουσία των νεαρών προσκόπων προσεκλήθη ο Αυγερίδης ν’ απαρνηθή την Ελλάδα και να αποκηρύξη αυτήν, και ο θρυλικός ήρως εις απάντησιν ανεφώνησε «Ζήτω η Ελλάς! Ζήτω ο Βενιζέλος!» Την αναφώνησιν ταύτην του μελλοθανάτου επηκολούθησεν η εξόρυξις του ενός οφθαλμού του, και όταν εκ νέου επανέλαβον την βδελυράν αξίωσίν των προς τον αιμόφυρτον Αυγερίδην, ούτος επανέλαβε τας πατριωτικάς ζητωκραυγάς του, ας επηκολούθησε λυσσαλέα κατ’ αυτού και των προσκόπων επίθεσις. Πάντες υπέστησαν το μαρτύριον των αρχαίων μαρτύρων της χριστιανικής θρησκείας τεμαχισθέντες ξίφει μεληδόν (σ.σ. κομμάτι-κομμάτι με το ξίφος) και παρέδωκαν τας αγνάς ψυχάς των εις χείρας του Πλάστου.

Τελούντες ελάχιστον φόρον τιμής προς την ιεράν μνήμην του εθνικού ήρωος Νικολάου Αυγερίδου παραθέτομεν την αρρενωπήν εικόνα του επί τη επετείω του σφαγιασμού του.

Ο Νικόλαος Αυγερίδης υπήρξεν ο ιδανικός πατριώτης, όστις έζη νυχθημερόν ονειροπολών την Ελλάδα μεγάλην και ισχυράν. Επρωτοστάτει εις πάσαν εκπαιδευτικήν, κοινοτικήν και εθνικήν κίνησιν τού εν Αϊδινίω Ελληνισμού και τον τελευταίον πολίτην της ελευθέρας Ελλάδος υπεδέχετο ως ιερόν πρόσωπον, παρέχων αυτώ αμέριστον ηθικήν και υλικήν συνδρομήν εις τας υποθέσεις του. Κυριολεκτικώς εφλέγετο ο ένθους πατριώτης από πατριωτικόν πυρ και το ηρωικόν τέλος του επεσφράγισε την όλην εθνικήν δράσιν του. Εξέπνευσε ζητωκραυγάζων υπέρ της αθανάτου Ελλάδος μας.

*Κείμενο που έφερε τον τίτλο «Η καταστροφή του Αϊδινίου» και είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα «Ελεύθερον Βήμα» την 1η Ιουλίου 1923.

Το καλοκαίρι του 1919, λίγον καιρό μετά την αποβίβαση των ελληνικών στρατευμάτων στη Σμύρνη (2/15 Μαΐου 1919), το Αϊδίνι, μια από τις ωραιότερες και πλέον φιλόξενες πόλεις τής καθ’ ημάς Ανατολής, δέχτηκε τη βάρβαρη επίθεση δυνάμεων του τακτικού Τουρκικού Στρατού αλλά και τούρκων ατάκτων.

Η πόλη είχε καταληφθεί στις 14 Μαΐου 1919 από απόσπασμα του 4ου Συντάγματος Πεζικού, χωρίς να σημειωθεί κανένα επεισόδιο από πλευράς των τουρκικών δυνάμεων που βρίσκονταν μέχρι τότε σε αυτήν.

Όμως, στις 16 Ιουνίου, ισχυρές τουρκικές δυνάμεις που είχαν συγκεντρωθεί στην κοιλάδα του ποταμού Μαιάνδρου περικύκλωσαν την πόλη, υποστηριζόμενες και από μονάδες Πυροβολικού.

Ακολούθησαν σκληρές μάχες μεταξύ των τουρκικών δυνάμεων και του ελληνικού αποσπάσματος που υπερασπιζόταν την πόλη, καθ’ όλη τη διάρκεια της 16ης Ιουνίου και έως το μεσημέρι της επομένης, 17ης Ιουνίου, όταν ο διοικητής των ελληνικών δυνάμεων, ο συνταγματάρχης Σχοινάς, υποχρεώθηκε να διατάξει την εκκένωση του Αϊδινίου.

Το Αϊδίνι ανακατελήφθη από τις ελληνικές δυνάμεις στις 20 Ιουνίου, αλλά στο μεταξύ διάστημα οι εισβολείς είχαν προβεί σε απίστευτης έκτασης και αγριότητας σφαγές, βιασμούς γυναικών, λεηλασίες, ληστείες και πυρπολήσεις.

Από ένα σύνολο 7.500 κατοίκων του Αϊδινίου και 3.500 προσφύγων των γειτονικών χωριών, μόνο 4.500 ανευρέθησαν από τα ελληνικά στρατεύματα.

Οι υπόλοιποι είτε εσφάγησαν είτε κάηκαν ζωντανοί είτε απήχθησαν ως όμηροι στη μικρασιατική ενδοχώρα, ενώ σε διάφορα σημεία της πόλης εντοπίστηκε σημαντικός αριθμός ακρωτηριασμένων πτωμάτων.

Μεταξύ των θυμάτων που προκάλεσαν οι άνδρες του Τουρκικού Στρατού και τα στίφη των ατάκτων που είχαν εισβάλει στην πόλη συγκαταλέγονταν οι νέοι που αποτελούσαν το σώμα των ελλήνων προσκόπων.