Ιαματικές πηγές: Νερά που θεραπεύουν, τόποι που μαραζώνουν

Τουριστική ανάπτυξη, συγκράτηση πληθυσμού, νέες θέσεις εργασίας και ενίσχυση των δημοτικών ταμείων – όλα αυτά μπορούν να προκύψουν από την αξιοποίηση των ιαματικών πηγών, αρκεί να δοθούν στους Δήμους τα κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία.

Η Ελλάδα διαθέτει έναν μοναδικό πλούτο: τις ιαματικές πηγές, κατανεμημένες σχεδόν σε κάθε διοικητική περιφέρεια της χώρας. Οι αναγνωρισμένοι Ιαματικοί Φυσικοί Πόροι (ΙΦΠ) φτάνουν τους 84, ενώ 32 εγκαταστάσεις έχουν ήδη λάβει Ειδικό Σήμα Λειτουργίας. Παρά την ύπαρξη αυτού του πολύτιμου κεφαλαίου, η πλειοψηφία των υποδομών παραμένει παρωχημένη, μη ελκυστική για το σύγχρονο τουρίστα, και εν πολλοίς μη αξιοποιήσιμη χωρίς σημαντικές επενδύσεις.

Οι ιαματικές πηγές δεν προσφέρουν μόνο υγεία και ευεξία. Μπορούν να λειτουργήσουν ως μοχλός ανάπτυξης για τις τοπικές κοινωνίες. Συνδέονται φυσικά με τον εναλλακτικό τουρισμό, μπορούν να ενταχθούν σε δίκτυα πολιτιστικών, ορεινών και συνεδριακών τουριστικών προϊόντων και να ενισχύσουν την τοπική ταυτότητα και οικονομία. Ειδικά για περιοχές που πλήττονται από πληθυσμιακή απομείωση ή οικονομική στασιμότητα, η αξιοποίηση των ΙΦΠ μπορεί να δώσει ουσιαστική ώθηση.

Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Σύμφωνα με πληροφορίες του in, oι Δήμοι που διαχειρίζονται ιαματικές πηγές δεν έχουν στη διάθεσή τους  τα ειδικά χρηματοδοτικά εργαλεία που απαιτούνται ώστε να μετατρέψουν αυτό το συγκριτικό πλεονέκτημα σε βιώσιμη αναπτυξιακή ευκαιρία. Κάποιες χρονοβόρες διαδικασίες στη χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, οι ασφυκτικές απαιτήσεις ωρίμανσης έργων για την ένταξη στα ευρωπαϊκά προγράμματα και η έλλειψη επαρκούς ενδιαφέροντος από ιδιωτικές επενδύσεις, έχουν οδηγήσει τον κλάδο σε αδιέξοδο. Σύμφωνα με πηγές του in στο Ταμείο Ανάκαμψης έχουν υποβληθεί-κατόπιν εξαντλητικής εργασίας των δήμων-11 μόλις προτάσεις που και όλες να εγκριθούν σίγουρα δεν μπορούν να καλύψουν το μεγάλο κενό που υπάρχει.

Μονόδρομος η στοχευμένη ενίσχυση των δήμων

Η στοχευμένη ενίσχυση των Δήμων είναι μονόδρομος. Η ενεργοποίηση ειδικών χρηματοδοτικών μηχανισμών που θα καλύπτουν τις πραγματικές ανάγκες των τοπικών αρχών —με έμφαση στις μελέτες, τις αδειοδοτήσεις, τον εξοπλισμό και την ανέγερση ή αναβάθμιση εγκαταστάσεων— δεν είναι απλώς μια αναγκαία προϋπόθεση αλλά μια επένδυση που θα επιστρέψει υπερπολλαπλάσια στο κράτος και στις τοπικές κοινωνίες. Τοπικές κοινωνίες, ιδίως της περιφέρειας, που στενάζουν από την δημογραφική αιμορραγία δίχως να φαίνεται στον ορίζοντα κάποια ρεαλιστική πολιτική ανάσχεσης της.

Όπως τονίζουν άνθρωποι της Αυτοδιοίκησης, η αξιοποίηση των ΙΦΠ ενεργοποιεί ένα ολόκληρο οικοσύστημα: από τον κατασκευαστικό τομέα και τις ΜμΕ, μέχρι τις μεταφορές, την υγεία, την αγροδιατροφή και τα τουριστικά καταλύματα. Είναι ένας από τους ελάχιστους τομείς που μπορούν να προσφέρουν ολιστική ανάπτυξη, ιδιαίτερα στις επαρχιακές περιοχές της χώρας.

Σε αυτήν την προσπάθεια, οι Δήμοι δεν είναι μόνοι. Στο πλευρό του δίκαιου αιτήματός τους αναμένεται να συνταχθεί και η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), η οποία διαχρονικά δηλώνει παρούσα στα μεγάλα ζητήματα που ενισχύουν τους Δήμους-μέλη της. Είναι εύλογο, λοιπόν, να στηρίξει και την προοπτική δημιουργίας ειδικού χρηματοδοτικού εργαλείου για τις ιαματικές πηγές – ένα εργαλείο που θα δώσει ώθηση σε ένα κομμάτι τουρισμού με ιστορικό βάθος 2.500 ετών και σύγχρονη προοπτική.

Ο θερμαλισμός γεννήθηκε στο Νότιο Αιγαίο. Η αναγέννησή του, όμως, θα ξεκινήσει στους Δήμους της Ελλάδας. Αρκεί να τους δοθούν τα μέσα. Οι Δήμοι άλλωστε έχουν αποδείξει την αξία τους τόσο στην διαχείριση κρίσεων(πανδημία, ενεργειακή) όσο και στην άσκηση αναπτυξιακών και κοινωνικών πολιτικών.